، در عرفان عبارت از توجه باطن است به حق

نماز، در عرفان عبارت از توجه باطن است به حق، و اعْراض از ماسوى‌الله. ظاهر نماز اين اعمال است ولى باطن نماز خشوع و خضوع دل و حاضر بودن دل در پيشگاه حق است. ظاهر نماز كه عبارت از ركوع، سجود، قيام، قرائت و تشهد است،بسان بدن انسان است كه، از چشم، گوش،بينى، دست، و پا برخوردار است . اما باطن آن كه روح نماز است همچون خشوع و حضور قلب با حق است. چرا كه نماز بياد حق بودن است.«اَقِمِ‌ الصَّلوةَ‌ لِذِكْرى» ٢ پس هم چنان كه فقط‍‌ وجود ظاهر چشم، مشكل انسان را در ديدن اشياء حلّ‌ نمى‌كند،بلكه بايد قدرت و توانايى ديدن را نيز داشته باشد. وجود ظاهر نماز بدون توجه بباطن آن نيز، نماز واقعى نخواهد شد. پس بايد به باطن نماز نيز توجه كرد، تا دل به انوار الهى روشن گردد.

چونک پرید از دهانش حمد حق
مرغ جنت ساختش رب الفلق
☆☆

هست تسبیحت بخار آب و گل
مرغ جنت شد ز نفخ صدق دل

کوه طور از نور موسی شد به رقص
صوفی کامل شد و رست او ز نقص
☆☆
بشنو از اخبار آن صدر الصدور
لا صلوة تم الا بالحضور

گر هزاران دام باشد در قدم
چون تو با مایی نباشد هیچ غم
☆☆
پنج وقت آمد نماز و رهنمون
عاشقان را فی صلاة دائمون

نه به پنج آرام گیرد آن خمار
که در آن سرهاست نی پانصد هزار

نیست زر غبا وظیفهٔ عاشقان
سخت مستسقیست جان صادقان

نیست زر غبا وظیفهٔ ماهیان
زانک بی‌دریا ندارند انس جان

آب این دریا که هایل بقعه‌ایست
با خمار ماهیان خود جرعه‌ایست

یک دم هجران بر عاشق چو سال
وصل سالی متصل پیشش خیال
☆☆
معنی تکبیر اینست ای امام
کای خدا پیش تو ما قربان شدیم

وقت ذبح الله اکبر می‌کنی
همچنین در ذبح نفس کشتنی

تن چو اسمعیل و جان همچون خلیل
کرد جان تکبیر بر جسم نبیل

گشت کشته تن ز شهوتها و آز
شد به بسم الله بسمل در نماز

چون قیامت پیش حق صفها زده
در حساب و در مناجات آمده

ایستاده پیش یزدان اشک‌ریز
بر مثال راست‌خیز رستخیز

حق همی‌گوید چه آوردی مرا
اندرین مهلت که دادم من ترا

عمر خود را در چه پایان برده‌ای
قوت و قوت در چه فانی کرده‌ای

گوهر دیده کجا فرسوده‌ای
پنج حس را در کجا پالوده‌ای

چشم و هوش و گوش و گوهرهای عرش
خرج کردی چه خریدی تو ز فرش

سلوک با مثنوی
کانال_عرفای_کهن